Sonbahar Ekinoksu’nda neler yapılır?

Ekinoks nedir?

Güneş ışıklarının Ekvator çizgisine dik olarak vurması sonucu oluşan gece-gündüz eşitliği durumudur. Kuzey ve Güney Yarımkürelerdeki ekinoks ve gündönüm tarihleri aynıdır, ancak mevsimler tersidir. Ekvatorun kuzeyindeki sonbahar ekinoksu, Ekvatorun güneyinde ilkbahar ekinoksu ile yansıtılır.

Ekinoks, yılda iki kez gerçekleşir: Kuzey Yarıküre’de 20 Mart’ta İlkbahar Ekinoksu, 22 (ya da 23) Eylül’de ise Sonbahar Ekinoksu gerçekleşir. Güney Yarıküre’de ise durum bunun tam tersidir, 20 Mart civarında Sonbahar, 22 Eylül civarında ise İlkbahar Ekinoksu yaşanır. “Ekinoks tarihleri her yıl aynı gün müdür?” sorusunun cevabı işte burada gizlidir. Güneşin dik vurduğu anın saati her yıl değiştiği için, bazı yıllar ekinoks günü bir gün önce ya da sonra olabilir. Greenwich Gözlemevi’ne göre biz Kuzey Yarıküreliler için bu yıl yani 2025 Sonbahar Ekinoksu23 Eylül 2025 Pazartesi tarihinde, Türkiye saatine göre 21:19’da gerçekleşiyor ve sonbahar mevsimi başlıyor.

Ekinoks, Güneş’in merkezinin gezegenimizin ekvator düzlemini geçtiği tam anı işaret eder. NASA’nın verdiği bilgilere göre ekinoks gününde, ekvatorda bulunan gözlemciler öğle saatlerinde Güneş’i tam tepelerinde görecekler. Mart ekinoksundan sonra, dünyanın herhangi bir yerindeki gözlemciler, Güneş’in gökyüzündeki yolunun Haziran gündönümüne kadar her gün daha kuzeye doğru hareketini sürdürdüğünü görecekler, ardından Güneş güneye doğru hareket etmeye başlayacak. Güneş, Eylül ekinoksu sırasında ekvator düzlemini tekrar geçer ve Aralık gündönümüne kadar güneye doğru hareket etmeye devam eder, ardından tekrar kuzeye doğru hareket etmeye başlar. Bu hareket, bazılarının Mart ekinoksunu kuzey ekinoksu, Eylül ekinoksunu ise güney ekinoksu olarak adlandırmasının nedenidir.

Güneşimiz, ekinokslar sırasında Kuzey ve Güney Yarımküreleri eşit şekilde aydınlatır. Bu nedenle, ekinokslar, Dünya’nın Kuzey ve Güney Kutuplarının aynı anda güneş ışığıyla aydınlatıldığı yılın tek zamanlarıdır. Dikkat çekici bir şekilde, ekinoksta gündüz ve gecenin uzunluğu tam olarak eşit değildir; bu ayrımın tarihi enlemine bağlıdır ve ekinokstan birkaç gün önce veya sonra gerçekleşebilir. Karmaşıklaştırıcı faktörler nelerdir? Güneşimiz ve atmosferimiz! Güneş, bir nokta ışık kaynağı değil, bir küredir, bu nedenle doğarken ve batarken kenarları atmosferimiz tarafından kırılır ve bu da her güne birkaç dakika ışık ekler. Güneş, bir ampul gibi gün doğarken ve batarken net bir şekilde yanıp sönmez, bu nedenle ekinoks sırasında gündüz ve gecenin tam bir ayrımı yoktur, ancak çok yakındır.

Dünyanın her yerinde ve birçok farklı kültürde ekinokslar ve gündönümleri, mevsimlerin değişimini temsil eden yılın en önemli zamanları olarak kabul edilirdi ve bu günlerde çeşitli kutlamalar, ritüeller yapılırdı. Popüler kültür doğanın döngülerini görmezden gelse de, sizin bu özel günde yapabileceğiniz güzel şeyler var.

Sonbahar Ekinoksu’nun özelliği nedir?

Bilimsel olarak Sonbahar Ekinoksu, Dünya’nın Güneş etrafındaki bir yıl süren turunu tamamlarken geçtiği dönemeçlerden biri olarak kabul edilir. Fakat bu geçiş zamanları, günlük hayatımızı etkileyen önemli olaylarla da ilgili olduğundan, binlerce yıldır kültürlerde büyük yer tutmuştur.

Kadim kültürlerde Sonbahar Ekinoksu demek, ürünlerin hasadının neredeyse tamamlandığı, kış için hazırlıkların yapılmaya başlandığı zaman demekti. Günümüzde hala izleri vardır: Amerika’da her yıl Kasım’ın dördüncü Perşembe günü kutlanan Şükran Günü’nün temelleri Sonbahar Ekinoksu kutlamalarına dayanır. Yılın bu zamanına kadar toprağın size verdiklerine, yanınızda olan ailenize ve sevdiklerinize şükranlarını sunmanız için en iyi zaman, sonbahardır.

Siz de bu kadim geleneği sürdürmek ve doğadaki değişimlere ayak uydurmak için bir şeyler yapmak istiyorsanız, bir sonbahar ekinoksu kutlaması yapabilirsiniz. İşte birkaç öneri:

1- Dengelenin

Işığın ve karanlığın, gece ile gündüzün eşitlenmesi demek, dünyadaki dengenin de hatırlanması olarak yorumlanabilir. Siz de hayatınızdaki aydınlık ve karanlık yönleri ortaya dökebilir, bunlar hakkında meditasyon yapabilir veya konuşabilirsiniz. Geceye de gündüze de, aydınlığa da karanlığa da şükrederek, kendinizi ve hayatınızı bir bütün olarak kabul etmeniz için bundan daha iyi bir zaman bulamayabilirsiniz!

2- Şükredin

Amerika’da olduğu gibi dünyanın pek çok yerinde inanılan tanrıya veya tanrılara, topluma, aileye ve sevdiklerinize şükretmenin, teşekkürlerinizi sunmanın, hayatınızdaki varlıklarını ve etkilerini onurlandırmanın birçok yolu olmuştur. Bunlardan en bilineni, kocaman bir masa üzerine kurulmuş rengarenk bir ziyafet sofrası! Sevdiklerinizle bir araya gelin, sahip olduklarınızı farkındalıkla dile getirin ve teşekkür edin. Yılın bu zamanına kadar size verilenler için şükretmek, tam da sonbahar ruhuna uygun. Önümüzde uzanan uzun ve soğuk kış gecelerinde bu sevgi dolu teşekkürlerin hatırası içinizi ısıtabilir!

3- Doğaya dönün

Hemen sırt çantanızı doldurup ormana taşınmanıza gerek yok! Genelde ekinoks zamanı havalar iyice soğumaya başlasa da, parklarda da hala belki biraz gün ışığı yakalayabilirsiniz. Kendinizi iyi ve doğaya yakın hissettiğiniz herhangi bir yer; deniz kenarı, bir ağacın altı, manzaraya bakan bir tepe, belki sadece balkondaki çiçeklerinizin yanı… herhangi biri iş görür. Hava şartları ne olursa olsun; güneşi ya da yağmuru, rüzgarı izleyin. Bir süre yüzünüz doğaya dönük olsun, derin nefesler alın ve sadece orada olmanın, o anın tadını çıkarın. Hatırlayın ki gezegenimiz kocaman ve bizler muazzam bir döngünün içindeyiz…

4- Enerjinizi yükseltin

Eski kültürlerde hem dini ritüel hem de sosyal aktivite olarak yapılan pek çok eğlenceli gelenek vardır. Size ne iyi geliyorsa, onu yapın. Sevdiğinizi ve sevildiğinizi hatırlayın.

5- Evinizi onurlandırın

“Bahar temizliği” diye bir şey duymamış olamazsınız, değil mi? Neden sadece İlkbahar’da yapılıyor olsun ki? Yeni bir mevsim başlamak üzere. Mevsime uygun kıyafetlerinizi çıkarıp dolaplarınızı düzenleyin, evinizi temizleyin, mutfağınızdaki stoklarınızı gözden geçirin. İyi bir bahar temizliği her mevsimde evinizi ferahlatacak ve kendinizi çok daha iyi hissetmenize yardımcı olacaktır!

Yeni başlangıçlar ritüeli

Referanslar:

Kat Troche. (2025) “Embracing the Equinox”. Şuradan alındı: https://science.nasa.gov/solar-system/skywatching/night-sky-network/embracing-the-equinox/

Greenwich Mean Time (2025) “Solstice and Equinox Dates 2021-2030”. Şuradan alındı: https://greenwichmeantime.com/longest-day/equinox-solstice-2021-2030/

Haber Kaynak : HTHAYAT.HABERTURK.COM

“Yayınlanan tüm haber ve diğer içerikler ile ilgili olarak yasal bildirimlerinizi bize iletişim sayfası üzerinden iletiniz. En kısa süre içerisinde bildirimlerinize geri dönüş sağlanılacaktır.”